Chua chua ngọt ngọt quả sấu xanh

Ai đã từng sống nhiều năm ở Hà Nội đều có chút kỷ niệm vương vấn với quả sấu. Món quà đặc trưng này níu chân biết bao người, từ già trẻ, sang hèn… Sấu hiện diện ở khắp nơi, từ lọ ô mai góc phố đến mâm cơm gia đình.
Lá sấu tán dày trở thành nơi trú mưa cho những ai đang đi đường gặp cơn mưa đột ngột. Hằng năm, chỉ trong mấy ngày tháng 4, lá sấu già nhất loạt lìa cành và ngay lập tức, lá non mơn mởn đã nhú ra ngay. Các tán lá sấu còn là nơi trú ẩn lý tưởng của lũ ve sầu sau khi từ dưới đất chui lên lột xác.

Cây sấu

Tháng 5, trên những con đường phủ đầy lớp hoa sấu, mỗi lần có cơn gió thổi qua lại rụng rào rào. Quả sấu từ lúc còn non cho tới khi chín vàng ươm đều hấp dẫn đủ mọi lứa tuổi. Quả sấu mới nhỉnh bằng đầu ngón tay cái, hột còn rất mềm, đã được cạo sạch vỏ, cắt khoanh, ngâm trong nước đường, thứ đường cát vàng vàng, thêm gừng giã nhỏ, đựng trong lọ thủy tinh thành món sấu dầm, là món quà hấp dẫn không chỉ lũ học trò nhỏ mà còn khiến bao nữ sinh tha thướt với bộ trang phục quần trắng áo dài đang đạp xe tới trường cũng phải ứa nước miếng thèm thuồng. Mấy năm nay, tại các quán giải khát bình dân, bên cạnh cốc chè đen đá, cốc thạch đen, thạch trắng, chân châu, chanh muối… ta lại được thưởng thức cốc sấu đá. Quả sấu xanh lớn hết cỡ đã gọt vỏ được cho vào nồi nước rau muống luộc để có bát canh chua, hoặc dầm vào bát nước mắm ớt chấm rau. Rồi bát canh chua thịt nạc, hoặc sườn nấu sấu còn bốc khói bày trên mâm cơm giữa buổi trưa hè nóng nực sao mà hấp dẫn.

Canh sườn nấu sấu
Cá kho sấu

Nhưng quả sấu xanh “lên giá” nhất khi được các bà, các chị cạo sạch vỏ chế biến thành những quả ô mai chua chua, ngòn ngọt sau khi đã được ướp bao loại gia vị, rồi được sấy tới một độ khô vừa phải, sao cho quả ô mai vẫn mềm mà lại bảo quản được cho tới vụ sấu năm sau.
Những ai đã từng nhiều năm ở Hà Nội, phải xa nơi đây, mỗi dịp hè về không khỏi nhớ nhung vị chua, vị ngọt của quả sấu chẳng khác gì thu về nhớ cốm làng Vòng và chuối chín trứng cuốc.
(Theo Nhân Dân)

Cách chọn và bảo quản sấu:

– Khi chọn sấu làm ô mai, bạn lưu ý nên chọn những quả già vừa đủ tới, vỏ hơi sần sùi. Nếu vỏ láng bóng thì quả sấu sẽ hơi non, làm ô mai sẽ không có được kết quả như mong muốn. Nên chọn cẩn thận, từng quả một để đánh giá “chuẩn” chất lượng, tránh những quả thâm dập.
– Quả sấu tuy ngon nhưng lại chỉ có theo mùa, do đó nhiều gia đình đã chọn cách bảo quản sấu trong ngăn đá tủ lạnh để có thể thưởng thức được quanh năm. Đối với sấu xanh, bạn cắt cuống cho mủ chảy hết ra ngoài, rửa sạch rồi để ráo nước, sau đó xếp bào hộp, giữ trong ngăn đá. Đối với sấu chín, không còn mủ thì không cần cắt cuống, bạn chỉ cần rửa sạch, rồi làm y hệt như với quả xanh.
Khoảng đầu tháng 6, đi tới bất kỳ khu chợ Hà Nội nào bạn cũng có thể bắt gặp bóng dáng những quả sấu thân thuộc, tròn căng và xanh bóng trên mẹt hàng. Từ xưa, loại quả này đã nổi tiếng bởi nhiều công dụng nên được sử dụng làm nước giải khát, ô mai và thuốc bổ.

Do có vị chua mát nên từ quả sấu chúng ta có thể hô biến thành rất nhiều món, từ sấu bao tử chua ngọt, sấu ngâm gừng, sấu dầm, ô mai sấu cho đến các món mặn như canh sấu sườn non, cá rô kho sấu hoặc hấp dẫn hơn là món vịt om sấu trứ danh … mỗi món đều có vị ngon riêng, quyến rũ. Mùa hè oi bức, chỉ cần nghĩ tới cốc nước sấu mát lạnh hay giản dị là bát canh rau muống dầm vài quả sấu con con đã đủ khiến nhiều người mãn nguyện.
Sấu là loại cây đặc trưng của miền Bắc nhưng dường như chỉ có ở Hà Nội và những đầu bếp tài hoa nơi đây mới chế biến ra nhiều món ăn độc đáo và ngon miệng đến thế. Cũng bởi thế, hầu như bất kỳ du khách nào tới thủ đô cũng muốn mang về làm quà một số đặc sản làm từ sấu Hà Nội. Người Hà Nội đi xa chắc hẳn ai cũng sẽ nhớ cái vị chua chua của loại quả này.